กระถิน (LEUCAENA)

กระถิน Leucaena

กระถินไทยมีชื่อเรียกต่างกันมากมายตามสำเนียงและภาษาของแต่ละท้องถิ่น ภาคกลางและอีสานเรียกว่า กระถิน หรือกระถินบ้าน บางที่เรียก สะเก็ดโคก หรือสะเก็ดบก ส่วนคนใต้เรียกว่า สะตอเบา หรือตอเบา บางที่เรียก สะตอเทศ หรือผักก้านดิน

กระถินมีชื่อสามัญว่า Lead tree หรือ Leucaena โดยมีชื่อทางพฤกษศาสตร์ว่า Leucaena Leucocephala (Lam.) de wit ซึ่งเป็นพืชในตระกูล Leguminosae โดยเป็นไม้พุ่มยืนต้นสูงเฉลี่ยราว 3-5 ม. ลำต้นเพรียวผอม กิ่งก้านเรียวลาง ใบเป็นแบบใบประกอบ คล้ายใบมะขามคือเรียวเล็ก ปลายใบแหลม ดอกมีขนาดเล็ก สีขาว รูปร่างกลมฟู มีกลิ่นหอมเล็กน้อย เพาะและขยายพันธุ์ได้ง่ายด้วยการใช้เมล็ดหรือกิ่งปักชำ

ส่วนการใช้ประโยชน์ เริ่มจากยอดอ่อน ฝักอ่อน รวมทั้งฝักแก่เอามาทานกับแจ่วหรือส้มตำก็อร่อย จิ้มน้ำพริกก็ดี ส่วนเมล็ดในฝักจะทานสด ๆ ก็หอมมัน ดังนั้น คนภาคใต้จึงใช้เป็นส่วนผสมในอาหารพื้นบ้าน นั่นคือ ข้าวยำน้ำบูดู ประโยชน์ทางยาของกระถินก็มีหลากหลาย เช่น แก้ได้ทั้ง ท้องร่วง ห้ามเลือด และสมานบาดแผล ส่วนฝักใช้เป็นยาฝากสมาน เมล็ดใช้เป็นยาถ่านยพยาธิ รากใช้เป็นยาบำรุง ช่วยขับลม และขับระดูขาว หกใช้ใบและเมล็ดคู่กันก็แก้เบาหวานและความดันโลหิตได้ดี

นอกจากนี้ กิ่งอ่อน ใบอ่อน ใบแก่ ยังนำมาใช้เป็นอาหารเสริมเลี้ยงสัตว์ได้ เนื้อไม้ก็ใช้ทำฟืน ทำถ่าน หรือด้านจอบด้ามเสียม เมล็ดกระถินสามารถนำไปทำเครื่องประดับได้อีกด้วย

20 May 2023